2012
De toekomstbestendigheid van de zorg voor ouderen staat hevig ter discussie. De toonzetting is dat we er te veel publieke middelen aan besteden. Als je het internationaal vergelijkt, dan hebben we in Nederland zo'n beetje de duurste zorg en horen we in Europa tot de landen die het minst vergrijsd zijn (Nies 2011).
In het heetst van de strijd tegen de apartheid in Zuid-Afrika, met inmiddels het gegeven van een culturele boycot van de Verenigde Naties, ging Paul Simon in 1986 naar dat land om muziek te maken met door hem bewonderde zwarte artiesten. Hij speelde er dagenlang, temidden van het onderdrukkende geweld van de toenmalige blanke regering. Vervolgens kwam het tot de LP Graceland in een studio in Amerika, een LP die door Oprah Winfrey wordt beschouwd als dé LP van de tweede helft van de twintigste eeuw. Maar waar Paul Simon ook maar kwam, direct nadat de LP was uitgekomen werd hij fel aangevallen door politici, journalisten en activisten, omdat hij de boycot van de VN niet had gerespecteerd.
Bonpapa, grootvader aan mijn moeders kant, heb ik nooit gekend. Ik was nog baby toen hij overleed. Toch zit hij iedere dag bij mij op kantoor, in een stoel tegen de muur. Hij is ook te vinden in de voorkamer van mijn moeders huis. In een doosje gemaakt van pokhout. De verhalen over bonpapa zijn aan mij doorgegeven door mijn moeder, mijn ooms en tantes, neven en nichten die hem wel gekend hebben. En zodoende zit hij iedere dag in de stoel, die ooit in zijn ouderlijk huis stond en nu bij mij staat.
Vergankelijkheid is betrekkelijk. Nergens in ons genoom ligt een maximale leeftijd verankerd. Als we de moleculaire en cellulaire processen die ten grondslag liggen aan veroudering beter begrijpen kunnen we nadenken over manieren om gezond oud(er) te worden.
Vinden senioren een beeldtelefoon handig? In de Rotterdamse wijk Pendrecht werden in seniorenappartementen beeldtelefoons geïnstalleerd. De uitkomsten van deze pilot geven heldere inzichten.
Enkele tientallen verzorgingshuizen in Nederland hebben het Roze Loper-certificaat. Daarmee geven ze aan: dit verzorgingshuis is homovriendelijk. In zo'n huis worden activiteiten ontwikkeld voor homoseksuele, lesbische, biseksuele en transgender bewoners die ook bij heterobewoners blijken aan te slaan. De woonsfeer is erbij gebaat.
Vier ouderenvertegenwoordigers uit de NPO-regio's Groningen, Maastricht, Leiden en Nijmegen debatteerden onder leiding van Max de Coole, hoofdredacteur van Geron, over de participatie van ouderen in hun regio en de (te verwachten) resultaten van het NPO.
Hoogbegaafdheid bij kinderen, daar wordt nogal eens over geschreven. Gelukkig wordt steeds meer erkend dat zij aparte aandacht en soms een aparte school nodig hebben. Maar over hoogbegaafde volwassenen of senioren lees je bijna nooit iets, terwijl er vele duizenden moeten zijn. Ook voor hen zijn speciale aandacht en voorzieningen nodig om gelukkiger en minder eenzaam te kunnen leven.
Een consultatiebureau voor ouderen geeft senioren de mogelijkheid een preventieve integrale gezondheidscontrole te laten uitvoeren. Integraal wil in dit verband zeggen dat zowel het fysiek, als het psychisch en sociaal functioneren onder de loep wordt genomen. Kwaliteit van leven verwijst naar de subjectieve evaluatie hiervan. Dit artikel doet verslag van een onderzoek naar de kwaliteit van leven van ouderen die een consultatiebureau voor ouderen in Roosendaal bezochten.
Diverse ontwikkelingen in de samenleving leiden ertoe dat het aantal oudere mensen toeneemt. Hiermee nemen ook de kansen op gezondheidsproblemen en de behoefte aan lokale zorgvoorzieningen toe. Aangezien gemeenten zich voor een belangrijk deel richten op de positie van kwetsbare ouderen is inzicht nodig in de omvang van deze groep op lokaal niveau. Via verschillende databronnen hebben we een poging gedaan om de omvang van de groep kwetsbare ouderen op gemeenteniveau in beeld te krijgen. Vervolgens is het aandeel kwetsbare ouderen met het lokale zorggebruik in verband gebracht. Zijn deze twee altijd in balans?
"Uren, dagen, maanden, jaren, vliegen als een schaduw heen ! / Ach, wij vinden waar wij staren, niets bestendigs hier beneên!" dichtte Rhijnvis Feith twee eeuwen geleden. Als alle dichters had ook hij een zwak voor de 'Kortheid des Levens': "Het menselijk geslacht valt als de blaadren af: / Wij worden en vergaan, - de wieg grenst aan het graf". Zijn tekst werd een tranentrekker, als kerkgezang vooral populair rond Oud en Nieuw, als het gevoel van vergankelijkheid opspeelt.
Er gaat geen uur voorbij in het leven van Midas Dekkers of hij denkt aan de dood. Dat doet hij al vanaf zijn allereerste bewustzijn. Inmiddels heeft hij geleerd om per uur maar vijf minuten aan de dood te denken en de overige vijfenvijftig minuten niet: "Dan is het nog wel vol te houden". Hij put er ook enige troost uit, want de dood tegemoet gaan is een veel betere optie dan teruggaan naar je jeugd. En wie goed kijkt, ziet dat wat verval lijkt, ook vervulling kan zijn.
Mindfulness lijkt een moderne hype te zijn om allerlei lichamelijke en psychische klachten te bestrijden en om meer bewust en gelukkig te leven. Wat is de waarde van deze methode voor ouderen?
Dankzij hulpmiddelen kunnen ouderen langer zelfstandig blijven. Er zijn veel soorten hulpmiddelen voor dit doel op de markt, maar voldoen ze wel aan de behoeften en verwachtingen van de doelgroep? Verslag van een onderzoek naar een passend hulpmiddel dat kan bijdragen aan de zelfredzaamheid van oudere burgers.
De eurocrisis lijkt vooral een louter economisch probleem te zijn, maar de maatschappelijke effecten die het op de Griekse ouderen heeft, zijn onvoorstelbaar groot. De Grieken en vooral de ouderen onder hen moeten door een heel diep dal van harde maatregelen waar het einde nog lang niet in zicht is.
In onze laatmoderne, neoliberale samenleving worden mensen aangespoord tot een eigen levensvoering. Dat is prachtig, op twee punten na: er moeten wel de juiste voorwaarden voor bestaan, en er moet een gedeelde cultuur van goed ouder worden zijn. We hebben echter geen agenda voor de tweede levenshelft, en zijn er ieder voor ons toe veroordeeld om, zo goed en zo kwaad als het kan, op de gok en dus op volstrekt willekeurige wijze, ouder te worden. Dat kan beter. Daarom heb ik een proeve van een morele levensstijl voor ouderen geschreven. Omwille van de duidelijkheid heb ik voor de vorm van mijn programma voor een reeks aandachtspunten en aanbevelingen gekozen. Waar ik 'wij' zeg, bedoel ik iedereen die nu ouder wordt, inclusief mijzelf.
Meer zelfredzaamheid en meer kwaliteit van leven en daardoor uiteindelijk minder ziekenhuisopnames en meer doelmatige zorg van goede kwaliteit. Daarvoor moet een nieuwe werkwijze in Utrechtse huisartsenpraktijken zorgen, door kwetsbare ouderen op te sporen en hen te ondersteunen bij hun zorgvraag zodra dat nodig is. Dat levert niet alleen ouderen wat op, maar de maatschappij ook.
Met het bewustzijn van de eigen sterfelijkheid lijkt steevast de gedachte te zijn verbonden dat de dood niet een absoluut einde is maar een overgang naar een andere werkelijkheid. Hoe die andere werkelijkheid er uit ziet en wat er overblijft van de mens aan gene zijde, daarover wordt heel verschillend gedacht. Over het algemeen kan men zeggen dat de visie op die andere werkelijkheid iets weerspiegelt van hoe mensen het eigen leven in het nu ervaren. In het oude Nabije Oosten was dat niet anders.
Vergankelijkheid is eigen aan alles wat leeft. Sartre noemde daarom met name de mens 'une passion inutile', een nutteloze hartstocht. De mens is zich bewust van zijn eindigheid. Toch is die begrensdheid een voorwaarde voor zingeving. Jorge Borges toonde met zijn verhaal over de onsterfelijken aan dat als men over de eeuwigheid beschikt, elke handeling eeuwig kan worden uitgesteld en dus in zinloosheid vervalt. In het zingevingsproces speelt het geheugen een enorme rol. Dat geheugen is zelf een dynamisch proces, geen statisch duplicaat van de werkelijkheid, ook geen steeds groeiende sneeuwbal van onze voorbije ervaringen. In dit proces spelen geheugen en verbeelding op elkaar in.