Financiële veiligheid bij huiselijk geweld

Professionals in de vrouwenopvang1 hebben nog te weinig oog voor financiële aangelegenheden. Dit ziet een bewindvoerder die zich heeft aangesloten bij Eropaf! en die bij Sterk Huis werkt om de financiële dienstverlening te verbeteren. ‘Financiële afhankelijkheid van de (ex) partner en schulden maken het moeilijker om weer een zelfstandig bestaan op te bouwen buiten de opvang’, vertelt ze. ‘Soms speelt de financiële afhankelijkheid mee bij de beslissing om weer terug te gaan naar de partner die de vrouw mishandelde.’

 

 

Vrouwen die ondersteuning zoeken in de vrouwenopvang hebben vaker te maken gehad met ernstige vormen van huiselijk geweld dan degenen die alleen contact hebben met Veilig Thuis (Lünnemann et al., 2021). Vaak gaat het om psychisch geweld en meer dan de helft is fysiek mishandeld. Bijna een derde heeft een trauma (Lünnemann et al., 2021). Vrouwen hebben regelmatig geen inkomen of een inkomen onder het sociaal minimum. Daarnaast kan er sprake zijn van financiële isolatie en totale afhankelijkheid van de partner (Lünnemann et al., 2024). Bij deze laatste groep vrouwen gaat het om intieme terreur, een vorm van geweld waar controle en dwang een grote rol spelen. De gewelddadige partner verkleint hun wereld door contact met de buitenwereld te minimaliseren,vernedert hen en intimideert ze met fysiek en psychisch geweld. De partner controleert ook de financiën. De afhankelijkheid van de partner neemt door dit gedrag sterk toe (zie factsheet Intieme Terreur van de VNG). Eenmaal in de opvang werkt de (ex)partner hen op allerlei manieren tegen en probeert de dwang en controle in stand te houden, bijvoorbeeld bij omgang met de kinderen. De financiële controle gaat in de opvang gewoon door. 

Is er sprake van situationeel geweld (ook deze vrouwen zoeken opvang), dan speelt de controle en dwang vanuit de (ex)partner geen of een veel minder grote rol. Je ziet ook bij deze vorm van geweld dat er schulden zijn en dat de partner een definitieve scheiding tegenwerkt. Situationeel geweld ontstaat dan vaak uit onmacht en allerlei stressfactoren zoals schulden. Toch is ook dan de aandacht voor de financiële situatie van de vrouw van belang, omdat financiële zelfstandigheid bijdraagt aan een snelle uitstroom. De meeste vrouwen in de opvang ervaren veel stress, die onder meer samenhangt met de mishandeling en de armoede (Wolf et al., 2006). Daardoor zijn ze vaak niet zelfredzaam en hebben niet alleen hulp nodig bij de verwerking van alles wat ze hebben meegemaakt, maar ook bij het regelen van praktische zaken. Zonder die hulp, zegt de bewindvoerder, komen hun financiën niet op orde. Het duurt dan langer voor ze weer op zichzelf kunnen wonen.