Deskundig of ondeskundig?

Omschrijving

Het begrip ervaringsdeskundige komt steeds duidelijker op de kaart te staan. Het is inmiddels in de ggz en de maatschappelijke opvang heel gebruikelijk om ervaringsdeskundigen te betrekken bij diverse processen en soorten van besluitvorming. De ervaringsdeskundige is steeds vaker goed opgeleid en daarbij kan de ervaringsdeskundige een goede gesprekspartner zijn.
Er lijkt inmiddels wel overeenstemming over het volgende te zijn: naast de theoretische en wetenschappelijke kennisbronnen is ervaringskennis een derde, gelijkwaardige bron. Volgens sommigen helaas nog te vaak een ondergeschoven kindje.
Dit roept dan weer de vraag op: Wat is ervoor nodig om ervaringsdeskundige te worden? Waar iedereen het wel over eens lijkt te zijn, is dat een ervaringsdeskundige deskundig is over en vanuit zijn eigen ervaring. Waar men het niet over eens lijkt te zijn, is welke deskundigheid je nodig hebt om daarmee een ander te ondersteunen. Welke opleiding(en) heb je nodig? Heb je sowieso opleidingen nodig of is het opdoen van ervaringen in de school des levens het belangrijkst?

Er is een duidelijke ontwikkeling zichtbaar om ervaringswerk ook te professionaliseren (zie bijvoorbeeld Boer et al., 2018). Dit vinden wij een heel goede ontwikkeling: het is een prima zaak dat er inmiddels een ruim opleidingsaanbod voor ervaringsdeskundigen is: van korte trainingen tot een Masters (bij Windesheim) zie Master Ervaringsdeskundigheid | deeltijd Zwolle | Windesheim. Opleidingen zijn ook nodig om ‘tijd te kunnen schrijven’, zoals in FACT (Flexible Assertive Community Treatment) teams. Maar hoe zit het dan met de ervaringsdeskundige die zonder allerlei opleidingen anderen wil ondersteunen? We noemen dit nu voor het gemak de ‘authentieke ’ervaringsdeskundige. Is daar nog wel plaats voor? Wij vinden van wel.

De ontwikkeling tot ervaringsdeskundige In het Prisma woordenboek staat bij de term ‘Ervaringsdeskundige’ het volgende: “Ervaringsdeskundige m-v [-n] iemand die door ervaring deskundig is geworden op een bepaald terrein”. Deze algemeen gebruikte term zorgt, behalve voor waardering voor het hebben van eigen ervaring, ook voor veel verschillende gezichtspunten.

De een noemt iedereen met eigen ervaring ervaringsdeskundig, de ander zegt dat die deskundigheid door reflectie en verdere ervaring verworven wordt. Ook zijn er mensen die zeggen dat deskundigheid alleen door opleiding verworven kan worden. Over de ontwikkeling tot ervaringsdeskundige is al veel geschreven door onder andere Hilko Timmer (Boertien & van Bakel, 2012)