Contact na scheiding

Kinderen die geen contact meer willen met een ouder ervaren weerstand bij hulpverleners; hun wens wordt dikwijls niet serieus genomen. Er wordt nauwelijks naar hen geluisterd of met hen onderzocht wat de redenen zijn om geen contact te willen en wat de mogelijkheden zijn om dit contact (tijdelijk) te stoppen. Daarnaast onderzoeken professionals en rechters lang niet altijd of het contact veilig is en of het contact de gezondheid van het kind schaadt.

 

In dit artikel ligt de focus op die groep kinderen waar contact met een van de ouders niet veilig is en schadelijk voor de ontwikkeling van het kind. Hoe kunnen we deze kinderen (en ouders) het beste ondersteunen?

 

Hoe kinderen, de nabije ouder en de ouder op afstand het beste ondersteund kunnen worden als een kind (tijdelijk) geen contact wil met een van de ouders, is een onontgonnen terrein als het gaat om onderzoek. Dit was de reden voor de Foundation Kind in Crisis om aan het Verwey-Jonker Instituut te vragen hier onderzoek naar te doen. In dit artikel bespreken we de resultaten van dit onderzoek (Lünnemann & Lünnemann, 2024), waarbij we ingaan op twee vragen.

 

Vraag 1: Wat is bekend over kinderen die vanwege traumatische ervaringen door psychiatrische en/of geweldsproblematiek met een van de ouders geen contact meer willen nadat vader en moeder uit elkaar zijn gegaan, en hoe verhoudt dit zich tot ouderverstoting?

Vraag 2: Hoe kunnen deze kinderen (en de ouders) het best ondersteund en geholpen worden?

 

Het onderzoek naar contactbreuk na scheiding is gebaseerd op een literatuurstudie, jurisprudentieonderzoek en deskresearch, een casestudy en focusgroepen. Ter beantwoording van de eerste vraag hebben we een literatuuronderzoek uitgevoerd om inzicht te kunnen geven in de termen ouderverstoting en oudervervreemding. Daarnaast wilden we een overzicht geven van de huidige kennis omtrent contactverlies tussen ouder en kind. Ook vond een beperkt jurisprudentieonderzoek plaats gericht op de meest recente uitspraken rond omgang en gezag, met de focus op contactverlies in relatie tot psychische problematiek bij een van de ouders en/of huiselijk geweld. Daarnaast hebben we een casestudy uitgevoerd door interviews te houden met verschillende personen, betrokken bij vier verschillende casus, zoals een ouder, een of meer kinderen en professionals of familie die betrokken zijn bij het kind of gezin. Tijdens een expertmeeting zijn we ingegaan op de juridische vraagstukken.

Voor het beantwoorden van de tweede vraag is een deskresearch gedaan naar good practices in zowel Nederland als het buitenland. Ook is er een expertmeeting gehouden waarin de hulpverlening aan kind en ouders centraal stond. Tot slot heeft een klankbordgroep van deskundigen feedback gegeven op het conceptrapport en meegedacht over mogelijke aanbevelingen.