Sozio 1 - 2020

In november vorig jaar luidde jeugdzorg de noodklok over geweld tegen medewerkers. Acht op de tien jeugdbeschermers en jeugdreclasseerders hadden het afgelopen jaar te maken gekregen met agressie, van schelden tot ernstige bedreigingen en fysiek geweld. Eerder was in de Factsheet Agressie Jeugdzorg 2017 al aangegeven dat agressie in de hele jeugdzorg toeneemt en dat verbale agressie aan de orde van de dag is. Bijna alle jeugdzorgwerkers bleken toen al te maken te hebben met agressie door cliënten. Met het programma Veilige Publieke Taak was de jeugdbeschermers en alle andere publieke professionals bescherming toegezegd. De jeugdzorginstellingen constateren in hun pamflet van afgelopen november echter dat dat bij mooie woorden is gebleven. Daarom doen ze een appel op de politiek voor directe assistentie bij acute onveiligheid, hulp bij aangifte, een telefoonnummer waarnaar professionals kunnen bellen voor informatie over de risico’s voorafgaand aan een huisbezoek en een convenant  met alle internetproviders waarin deze beloven websites te blokkeren en berichten direct te verwijderen, wanneer een jeugdbeschermer wordt bedreigd.

Help, we zijn elkaar kwijtgeraakt! In onze huidige samenleving moet je voldoen aan het ideaalbeeld van de zelfredzame burger, iemand die goed meedraait en het prima alleen redt. Daardoor zijn we steeds meer op onszelf aangewezen geraakt. Dit kan grote gevolgen hebben, zoals gevoelens van eenzaamheid en incompetentie. Terwijl we primair sociale wezens zijn die elkaar nodig hebben en daar hoort ‘samenredzaamheid’ bij. Tijd om het roer om te gooien.

Studenten die professionals een spiegel voorhouden en helpen bij het professionaliseren van hun vak. Hoe werkt dat? Liza Bruinhart en Hanske Douwenga vertellen over de geboorte, de inzet en de positieve resultaten van de spiegelreflectiemethode.

Mensen moeten meer naar elkaar omkijken, in hun kracht gezet worden en langer thuis blijven wonen. De wachtlijsten - in met name de jeugdzorg - moeten worden aangepakt en er moet preventief worden gewerkt. Dit zijn slechts enkele speerpunten die na de decentralisatie hoog in het vaandel staan in het gemeentelijk beleid. Er zijn wijkteams opgezet om ‘dichter’ bij de burger te staan zodat ‘vraaggericht werken’, het accent van dit tijdperk, tot zijn recht komt. Fatima Touzani, docent Social Work en stagecoördinator Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening bij de Hogeschool Leiden, geeft haar mening over de veranderingen in het maatschappelijk werk.

In Nederland bestaan al meer dan tien jaar masteropleidingen Social Work. Ze leiden (ervaren) sociaal werkers met een bachelordiploma op tot senior sociaal werkers die, op basis van verdiepende vakkennis en toegepast onderzoek, samen met de praktijk complexe sociale vraagstukken aanpakken. Praktijkontwikkeling noemen we dat. Maar lukt het ook om de uitvoeringspraktijk van het sociaal werk daadwerkelijk te verbeteren? En voor wie levert dat wat op? Mariël van Pelt en Marjolein Split laten dit zien aan de hand van de casus van Marjolein, een ervaren pleegzorgbegeleider van Youké die afgelopen zomer afstudeerde aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Van sociaal werkers wordt nogal wat verwacht. Ze moeten zich niet alleen positioneren en profileren (als sociaal professionals); ze moeten ook efficiënt en moreel verantwoord kunnen (samen) werken in een politiek spanningsveld waarin de identiteit van sociaal werk voortdurend ter discussie staat. De grote diversiteit aan praktijken, cliënten, collega’s, managers en politici met wie ze te maken hebben, en de verscheidenheid aan visies, motieven en belangen maken het niet eenvoudiger. Hoe bereid je studenten social work daarop voor? Beter nog: hoe kunnen studenten zich daar zelf op voorbereiden?

Reflectie lijkt langzaamaan weer een steeds belangrijkere plek in het sociale werkveld te krijgen. Tot groot genoegen van veel professionals, onder wie Marie-José Geenen. Zij houdt een pleidooi voor onderwijs aan sociaal professionals dat doorspekt is met aandacht voor (leren) reflecteren en een praktijk die tijd en ruimte creëert om echt werk te maken van reflectie op de werkvloer.

Participatief Actieonderzoek gaat over het creëren van positieve verandering, door de mensen om wie het gaat daadwerkelijk bij je onderzoek te betrekken en hen te faciliteren in het realiseren van de voor hen best passende oplossingen. Madelon Eelderink, auteur, trainer en oprichtster van 7senses, legt uit wat haar fascinatie is met PAO en wat je ermee kunt bereiken.

Het sociaal werk heeft toekomst, vindt Lex Staal, directeur van Sociaal Werk Nederland. Zelfs de minister van Justitie & Veiligheid, Ferdinand Grapperhaus, lijkt ervan doordrongen dat alleen repressie onvoldoende is om wijken en buurten op orde te krijgen. De waardering voor het sociaal werk is terug, nu het geld nog.

Sociaal werkers, maar ook andere professionals werkzaam in het sociaal domein, kenmerken zich door het verbinden van de leefwereld van de burger met de systeemwereld van beleid, regels en instituties. Met de decentralisatie van taken van het rijk naar gemeenten (2015) is de systeemwereld voor burgers nog dichterbij gekomen. Ido de Vries (docent/ onderzoeker toegepaste psychologie en sociaal ondernemen, aan de hogeschool Leiden) gaat in op de invloed van macro-ontwikkelingen op het sociaal domein en hoe wij hier het best naar kunnen handelen.

Sozio 1 - 2020 (Compleet nummer)

Thema Opleiding en Werk 

Intro:

Agressie, bezuinigingen, personeelstekort en een gigantische werkdruk. Werken in de zorg is niet gemakkelijk. Daarbij heeft ook de decentralisatie zijn weerslag op de praktijk. Veel onderwerpen in deze uitgave zullen herkenbaar zijn voor degenen die in het sociale werkveld werkzaam zijn of hier een opleiding voor volgen. Ook gaan we in deze uitgave in op mogelijke oplossingen, die te vinden zijn in competenties als reflectie, het kritisch zijn op elkaar, goed luisteren en het stimuleren van het zelfstandig denkvermogen. 
In dit nummer worden ook nieuwe projecten aangedragen die de beginnende en de gevorderde professional helpen bij het opdoen van ervaring en het uitoefenen van hun vak. Opleidingen worden aangepast zodat studenten goed voorbereid worden op de praktijk. Studenten en professionals leren van elkaar.
Omdat individualisering ingebakken zit in onze cultuur, besteden we ook aandacht aan het belang van menselijke relaties, samenwerken en het zoeken naar oplossingen door instellingen, 
professionals en cliënten. 
Ook macro-ontwikkelingen als klimaatverandering met als gevolg de bosbranden in Australië, hebben hun impact op het sociaal werk. Dat betekent dat dit andersom ook zo is (zie: Sociaal 
werk is toe aan een meervoudig handelingsperspectief).  
Dat er niet alleen nationaal, maar ook internationaal aandacht wordt besteed aan Social Work, blijkt uit de grote conferenties die dit jaar plaatsvinden in onder andere Canada en Italië. 
Gelukkig zijn er, zoals blijkt, heel veel sociaal werkers maatschappelijk betrokken bij het vinden van oplossingen en het doorvoeren van verbeteringen. Zoals een oud Afrikaans gezegde luidt: 
“Wil je snel gaan, ga dan alleen. Wil je ver komen, ga dan samen.” 
Het is een feit: Samen kunnen we veel meer bereiken. Together Everyone Achieves More.

In Nederland werken van oudsher mbo- en hbo-opgeleide sociaal werkers. Sinds ruim tien jaar zijn daar ook masteropgeleide sociaal werkers bij. Op dit moment heeft naar schatting zo’n 35 tot 40 procent, precieze cijfers zijn niet te vinden, een mbo-opleiding, neemt het aantal studenten sociaal werk toe en stijgt het aantal vacatures voor mbo-opgeleide sociaal werkers. Toch lijkt de aandacht vooral naar de bacheloropleiding Social Work van de hogescholen uit te gaan. De hoogste tijd dus om de mbo-opleiding eens in de spotlights te zetten.

Vanwege haar marxistische gedachtegoed stond in de jaren zestig en zeventig de Sociale Academie ‘De Horst’ in Driebergen bekend als ‘de rode academie’. Bij de reünie, ruim 46 jaar na hun afstuderen, kijken vijf oud-studenten terug op hun roemruchte opleiding en carrières. Ouder, wijzer, met ruime werkervaring en vol onverminderde liefde voor de dynamische hulpverlening.