Weerbare individuen, weerbare gemeenschappen
Omschrijving
Een inventarisatie van interventies gericht op het versterken van weerbaarheid van individuen en gemeenschappen
Weerbare mensen bieden tegenstand, geven hun grenzen aan, grijpen hun kansen en ontwikkelen hun mogelijkheden. Soms zijn mensen niet of verminderd weerbaar. Dat kan met allerlei redenen en oorzaken te maken hebben. Soms liggen die in de persoon zelf, in ervaringen of ingrijpende levensgebeurtenissen die mensen meemaken of er is een relatie met de groep waarvan mensen deel uitmaken. Het risico van verminderde weerbaarheid is o.a. dat mensen makkelijker beïnvloedbaar zijn of ontvankelijker voor (negatieve) verleidingen zoals criminaliteit of radicalisering.
Het versterken van weerbaarheid en veerkracht is daarom belangrijk. Binnen de directie Samenleving en Integratie (van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)) werkt de Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) aan het vergroten van de weerbaarheid van gemeenten, professionals en gemeenschappen in het omgaan met ontwikkelingen die de democratische rechtsorde en de sociale stabiliteit kunnen verstoren. De ESS biedt gemeenten, eerstelijns professionals en diverse gemeenschappen in de samenleving praktijkkennis aan over maatschappelijke onrust, polarisatie en radicalisering. Gemeenschappen kunnen een cruciale rol spelen in het (vroeg)signaleren van maatschappelijke spanningen, en het tegengaan van polarisatie en radicalisering in hun omgeving.
De ESS wil in de komende jaren de inzet richting diverse gemeenschappen verstevigen met een breed leeraanbod. Dit leeraanbod zal worden opgebouwd door het huidige aanbod van de ESS waar nodig door te ontwikkelen met een divers aanbod (workshops, trainingen, instrumenten e.d.), dat aansluit bij de concrete behoeften van een variëteit aan gemeenschappen. De ESS wil zo bijdragen aan de weerbaarheid van diverse gemeenschappen in Nederland. Om te komen tot dit brede leeraanbod wil de ESS 1) zo goed mogelijk aansluiten bij de leerbehoeften van de gemeenschappen en 2) bestaande interventies die bijdragen aan het vergroten van de weerbaarheid van gemeenschappen onder de aandacht brengen, zodat ze meer benut kunnen worden.
Voor het eerste punt heeft de ESS meerdere focusgroepen georganiseerd waarin met deelnemers uit de verschillende gemeenschappen o.a. leerbehoeften in kaart zijn gebracht. Er blijkt vooral behoefte te zijn aan interventies op het gebied van weerbaar opvoeden, polarisatie, problematisch gedrag en radicalisering, professionalisering moskeebesturen, sleutelfiguren en andere gezaghebbende personen, samenwerking gemeenschappen en (lokale) overheden, en empowerment van vrouwen en meiden.
Voor het tweede punt, benutten van bestaande interventies, heeft de ESS aan Movisie gevraagd om voor de genoemde onderwerpen 1) in kaart te brengen welke interventies er in Nederland zijn, die bijdragen aan het vergroten van de weerbaarheid van gemeenschappen, 2) inzicht te geven in hoe deze het begrip weerbaarheid operationaliseren en 3) om op basis van bestaande (theoretische) onderbouwingen en evaluaties na te gaan welke werkzame elementen en effecten te identificeren zijn. De bevindingen van deze vragen leest u in dit rapport.
