Wat mist de mens in de jeugdzorg?

Omschrijving

Dat de jeugdzorg moet veranderen weet iedereen. Het waarom en waardoor is minder duidelijk en voor de vraag hoe dan, hebben we een interface nodig tussen mens en instelling. Op dit moment is de interface vooral het medisch model en dat werkt niet, constant storing.

De jeugdzorg heeft zijn handen vol. De jeugdzorg is uit de hand gelopen. De jeugdzorg zelf is een grote zorg geworden. Het aantal jongeren dat sterft aan zelfdoding of euthanasie is verwerpelijk hoog, terwijl ieder leven telt en we in een welvaartsstaat leven. Een exorbitant hoog aantal hulpverleners, een exorbitant aantal diagnoses en schrijnende problematiek. Echter … Het is statistisch volslagen onaannemelijk dat we zoveel slechte hulpverleners zouden hebben. Ze zijn hoog opgeleid, de zorg heeft veel geld, en dus, in de woorden van Shakespeare: ‘There is something rotten in the state of Denmark’ en dat is in dit geval Nederland. Het motto van mijn psychopathologieboek is: Er is nooit één oorzaak voor één gevolg.

Deel I Wat is er aan de hand? 

Dit wordt een persoonlijk verhaal vanuit een wetenschappelijk denkkader, gebaseerd op jarenlang werken in en met de jeugdzorg. Op het moment van het schrijven van dit artikel ben ik 76 jaar, al meer dan vijftig jaar officieel actief in en voor de hulpverlening als wetenschapper, theoreticus en behandelaar. En dat in binnen- en buitenland op alle continenten en nog steeds sta ik met twee voeten midden in het werk. Als vijfjarige had ik al de reputatie van therapeut en kwamen jongetjes naar me toe in het paadje achter ons huis, met een twaalfjarig vriendje dat thuis geslagen werd. Het achtjarig jongetje dat ik kende zei over het twaalfjarig jongetje dat naast hem stond: ‘Hij wordt thuis geslagen en ik heb gezegd dan moet je met dát meisje praten’, en wees met zijn vinger naar mij. Geen idee hoe ik, op die leeftijd al, aan die reputatie kwam. Met acht jaar haalde mijn vader mij uit bed wanneer er bezoek was om een probleem voor te leggen, waarover ik dan een theorie moest bedenken. Ik ben er nooit meer mee opgehouden theorieën te maken. Na zoveel jaar werken in de wetenschap en in de praktijk, zie je lijnen lopen, herhalingen ontstaan, de kern verwaarloosd worden; hoop zie je komen en gaan, je ziet een overheid swipen van centralisatie naar decentralisatie en vice versa. Ik ga mijn best doen voor dit artikel, vanwege de jongeren en de hulpverleners die knel zitten.