Vrijheidsbeperking in de open jeugdhulp met verblijf

Omschrijving

Hoe kun je als professional in de open jeugdhulp werken zonder vrijheidsbeperkende maatregelen in te zetten? Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) heeft een handreiking gemaakt voor het omgaan met zes herkenbare dilemma’s rond vrijheidsbeperking. Cruciaal daarvoor is afstemmen op het kind of de jongere en samen verantwoordelijkheid nemen voor maatwerk.

Zonder toestemming de kamer, spullen of kleren van een kind of jongere controleren, telefoons laten inleveren, cameratoezicht, urinecontroles, vastpakken, kinderen en jongeren verplichten op de kamer te blijven. Het mag niet en het helpt niet bij de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Toch gebeurt het soms wel in de open jeugdhulp met verblijf, zowel in instellingen als in gezinshuizen. Juist nu steeds meer kinderen en jongeren met complexe problemen in open groepen en gezinshuizen terechtkomen, is het belangrijk om professionals te ondersteunen in het werken zonder vrijheidsbeperkendemaatregelen. Daarom vroeg het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport het NJi daarvoor een handreiking te maken.

Zes herkenbare dilemma’s

Uit gesprekken met professionals, jongeren, ouders en deskundigen kwamen belangrijke dilemma's naar voren die spelen in de praktijk:

1. Waar ligt de grens tussen opvoeden en vrijheidsbeperking?

2. Welke huisregels mag ik afspreken?

3. Hoe mag ik een kind of jongere tegen zichzelf beschermen?

4. Wat mag ik doen om mezelf en anderen te beschermen?

5. Wat kan ik doen in een noodsituatie?

6. Wat doe ik als niemand het meer weet? 

In de handreiking geven we geen kant-en-klare oplossingen, maar beschrijven we aan de hand van deze zes dilemma’s hoe je hiermee als professional om kunt gaan. Voor het omgaan met alle dilemma’s is het belangrijk om na te gaan wat kinderen en jongeren echt nodig hebben. En om op je werk te reflecteren om te voorkomen dat er ongemerkt dingen in je aanpak sluipen die kinderen en jongeren juist niet nodig hebben. Bijvoorbeeld: als iedereen op vaste tijden de telefoon moet inleveren, houd je geen rekening met de behoeften en mogelijkheden van individuele kinderen en jongeren. Zo krijgen zij niet de kans om zelf met telefoongebruik te leren omgaan.