Uithuisplaatsing: ’Als je naast iemand gaat staan, zie je zoveel meer’

Omschrijving

Sinds twee jaar werkt een uniek team in Nederland aan een unieke opdracht: zorg voor contactherstel tussen ouders van de toeslagenaffaire die te maken hebben met een uithuisplaatsing. Zonder mandaat om kinderen terug te plaatsen, lukte dit en voorkwam dit Ondersteuningsteam nieuwe uithuisplaatsingen. ‘De meeste problemen in de jeugdzorg los je op buiten de jeugdzorg.

Vreemd: twee vrouwen die hun carrière begonnen bij de jeugdbescherming zijn nu de teammanagers van het Ondersteuningsteam. En jeugdbeschermers zijn nu net de mensen die ouders niét vertrouwen als zij te maken hebben met een uithuisplaatsing. ‘Maar onze oorsprong is onze voorsprong’, reageert Nicoline den Ouden. ‘Ik weet hoe het voelde als je als jeugdbeschermer moest concluderen dat een kind onveilig was. Dan stond je met een sterk opgebouwd dossier tegenover ouders in de rechtbank. Natuurlijk wilde je in verbinding blijven met de ouders. Maar je stond ook achter je advies. Zij hadden twintig minuten om te vechten voor hun kind. Die machteloosheid die je dan ziet, zijn momenten waar ik met buikpijn aan terugdenk.’

Beide vrouwen kennen talloze voorbeelden die op zichzelf een goede reden zijn voor een uithuisplaatsing van een kind vanwege onveiligheid. Ouders die verslaafd waren, in vervuilde huizen woonden, geweld gebruikten of hun kinderen verwaarloosden. ‘Je was als jeugdbeschermer betrokken bij gezinnen waar veel ellende was’, zegt Den Ouden. ‘Maar je wist ook dat er geen pleeggezinnen waren voor dat kind. Of dat het kind op de crisisopvang er slechter uit zou komen. Of dat, in die tijd, het enige alternatief residentiële jeugdzorg was. Duivelse dilemma’s.’

Teammanager Janinka Steenkuijl: ‘De strijd tussen jeugdhulpprofessionals en ouders speelt zich bovendien vaak af in de nabijheid van een kind. Die strijd creëert ook onveiligheid. Het kind dat al beschadigd is, zal extra beschadigd raken.’ Ook voor ouders is een uithuisplaatsing traumatisch, het voelt als een amputatie, vult Den Ouden aan. ‘En, wat we nu weten als Ondersteuningsteam, het kan anders.’

Verslappen

Den Ouden en Steenkuijl hebben het over ‘onze ouders’. Daarmee doelen zij op de duizend ouders die zich meldden bij het Ondersteuningsteam en ondersteuning krijgen van een procesbegeleider. Deze helpt hen met alle persoonlijke problemen die ze hebben gekregen door de toeslagenaffaire, inclusief de uithuisplaatsing van hun kind of kinderen.