Theoretische basis voor wijkrechtspraak onderzocht
Omschrijving
Dit rapport doet verslag van de resultaten van het eerste in een reeks van drie evaluatieonderzoeken naar wijkrechtspraak in Nederland, een initiatief waarmee de Rechtspraak in 2018 is gestart. Wijkrechtspraak is een laagdrempelige en kleinschalige vorm van rechtspraak in de wijk die erop is gericht een bijdrage te leveren aan de toegankelijkheid van de rechtspraak en de oplossing van (vaak meervoudige) problematiek van verdachten of rechtzoekenden in die wijk. De drie onderzoeken zijn erop gericht de ervaringen met deze vorm van rechtspraak te evalueren. Het gaat achtereenvolgens om een planevaluatie, een procesevaluatie en een effectevaluatie.
In deze planevaluatie staat de vraag centraal welke beleidstheorie ten grondslag ligt aan de wijkrechtspraakplannen en of deze consistent is met inzichten verkregen uit wetenschappelijk onderzoek. Daartoe zijn de projectplannen geanalyseerd van de wijkrechtspraakprojecten in Eindhoven, Rotterdam, Amsterdam, Tilburg en Den Haag. Verder zijn interviews gehouden met projectgroepen en verantwoordelijke bestuurders en is de relevante wetenschappelijke literatuur in kaart gebracht.
De belangrijkste werkstromen binnen de onderzochte wijkrechtspraakprojecten betreffen strafzaken, schulden en schoolverzuim, waarvan strafzaken in de projectplannen het grootste aandeel heeft. Analyse van de projectplannen laat om te beginnen zien dat er tussen de verschillende plannen de nodige verschillen bestaan, bijvoorbeeld in de keuze van de werkstromen die door de wijkrechtspraak worden behandeld. De plannen zijn ten aanzien van de leeftijdsgroep waarop wijkrechtspraak zich (moet) richt(en) ambivalent. Enerzijds wordt aangesloten bij de leeftijdsgroep waarop het programma Preventie met Gezag, dat het ministerie van Justitie en Veiligheid in 2021 is gestart, zich toelegt. Dit programma beoogt een brede aanpak om te voorkomen dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen in de leeftijd tot en met 27 jaar in de criminaliteit terechtkomen of daarin verder afglijden. Wijkrechtspraak wordt deels uit dat programma bekostigd. Anderzijds is deze leeftijdsbeperking niet hard en richt wijkrechtspraak zich in beginsel op alle leeftijdsgroepen.
