Inhoud
Voorwoord 9
Samenvatting 11
1 Krijgen de juiste jongeren jeugdzorg? 16 Sander Bot en Saskia Keuzenkamp
1.1 Jeugdzorg hoog op de agenda 16
1.2 De jeugdzorg 17
1.3 Van problemen naar jeugdzorggebruik 19
1.4 Onderzoek Jeugd en Opgroeien (ojo) 19
1.5 Leeswijzer 20 Noot 20
2 Determinanten van ernstige kind- en opvoedproblematiek 21 Simone de Roos en Sander Bot
2.1 Gezinnen uit balans 21 2.2 Prevalentie van kind- en opvoedproblematiek 24 2.2.1 Kindproblematiek 24 2.2.2 Opvoedproblematiek 25 2.2.3 Kind- en opvoedproblematiek: zorgen maken 26
2.3 Ernstige problematiek; kind- en opvoedproblemen in één maat 27
2.4 Determinanten van ernstige problematiek 28
2.4.1 Kindkenmerken 29
2.4.2 Ouder- en gezinskenmerken 33
2.4.3 Bredere omgevingskenmerken 39
2.5 Cumulatie van risicofactoren 41
2.6 Beschermende factoren 43
2.7 Conclusies 45 Noten 46
3 De rol van ingrijpende levensgebeurtenissen bij kind- en opvoedproblematiek 49 Simone de Roos en Sander Bot
3.1 Ingrijpende levensgebeurtenissen en problemen 49
3.2 Prevalentie recente ingrijpende levensgebeurtenissen 50
3.3 Samenhang recente levensgebeurtenissen en kind- en opvoedproblematiek 52
3.4 Ingrijpende levensgebeurtenissen en problemen bij kwetsbare gezinnen 57
3.6 Conclusies 59 Noten 60
4 Het gebruik van jeugdzorg 62 Klarita Sadiraj en Saskia Keuzenkamp
4.1 Eerste en tweede lijn 62
4.2 Gebruik van de tweedelijnsjeugdzorg nader belicht 63
4.3 Gebruik van tweedelijnsjeugdzorg in relatie tot de awbz 65
4.4 Tweedelijnsjeugdzorg en speciale onderwijsvoorzieningen 67
4.5 Conclusies 68 Noten 68
5 Het verband tussen ervaren problemen en gebruik van geïndiceerde jeugdzorg 69 Sander Bot
5.1 Discrepantie in jeugdzorggebruik? 69
5.2 Verklaringen voor de discrepantie in beide richtingen 72
5.2.1 Achtergrondkenmerken 72
5.2.2 Oriëntatie in de omgang met problemen 74
5.2.3 Tijdig de zorg in, tijdig de zorg uit? 77
5.3 Verklaringen ‘veel problemen, geen gebruik’ 80
5.3.1 Gebruik van eerstelijnsjeugdzorg 80
5.3.2 Redenen om geen zorg te vragen 82
5.3.3 Indicatiestelling en wachtlijsten 85
5.4 Verklaringen ‘weinig problemen, wel gebruik’ 86
5.4.1 Jeugdzorg verhelpt problemen 86
5.4.2 Jeugdigen met een ooit gestelde diagnose onnodig in de jeugdzorg? 86
5.5 Conclusies 88 Noten 90
6 Ondersteuning uit de omgeving, preventieve en geïndiceerde jeugdzorg 91 Sander Bot en Klarita Sadiraj
6.1 Zorg voor jeugd op verschillende niveaus 91
6.2 Gebruik van ondersteuning uit de omgeving 94
6.3 Hulp uit de nulde en eerste lijn 95
6.4 Samenhang gebruik geïndiceerde en preventieve jeugdzorg 97
6.5 Lagere niveaus jeugdzorg: stimuleren of voorkomen zij zorg van hogere niveaus? 98
6.5.1 Samenhang eerstelijns- en tweedelijnsjeugdzorg op regioniveau 98
6.5.2 De samenhang tussen gebruik van verschillende niveaus van jeugdzorg binnen gezinnen 101
6.6 Conclusie 103 Noten 105
7 Verschillende groepen, verschillend jeugdzorggebruik? Angela van den Broek, Ellen Kleijnen en Sander Bot 106
7.1 Toegang tot de jeugdzorg voor minderheidsgroepen 106
7.2 Autochtone Nederlanders versus migranten 107
7.2.1 Gebruik van jeugdzorg 107
7.2.2 Verklaringen 109
7.2.3 Conclusie 114
7.3 Opleidingsniveau van ouders 114
7.3.1 Gebruik van jeugdzorg 114
7.3.2 Verklaringen 115
7.3.3 Conclusie 119
7.4 Een- versus tweeoudergezinnen 119
7.4.1 Gebruik van jeugdzorg 120
7.4.2 Verklaringen 121
7.4.3 Conclusie 124
7.5 Conclusies en discussie 125 Noot 127
8 Determinanten van jeugdzorggebruik: slotbeschouwing Simone de Roos en Sander Bot 128
8.1 Problemen en jeugdzorggebruik 128
8.2 Ouders zijn informanten 128
8.3 Welke gezinnen ervaren problemen? 129
8.3.1 Risicofactoren en problemen 129
8.3.2 Cumulatie van risicofactoren en de rol van beschermende factoren 132
8.4 Gebruik van jeugdzorg en overlap met andere voorzieningen 133
8.5 De match tussen problemen en jeugdzorggebruik 133
8.5.1 Discrepantie problemen en gebruik: de rol van gezinsfactoren 133
8.5.2 Discrepantie problemen en gebruik: aspecten van zorg 135
8.5.3 Discrepantie problemen en gebruik: niet-onderzochte factoren 136
8.5 Tot slot 136
Noten 137
Summary 138
Bijlagen B1, B2 en B3 (te vinden via www.scp.nl bij het desbetreffende rapport)
Literatuur 143
Publicaties van het Sociaal en Cultureel Planbureau 151