Preventieve aanpak risicojeugd: Lessen en aandachtspunten voor gemeenten bij de aanpak van 12-min problematiek

Omschrijving

Voor u ligt de handreiking preventie aanpak risicojeugd met lessen en aandachtspunten voor de aanpak van 12-min problematiek bestemd voor gemeenten. De handreiking is ontwikkeld in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV). Het ministerie wil bijdragen aan een effectieve en efficiënte aanpak van deze groep jonge kinderen met risicogedrag. 

Onderzoek laat zien dat kinderen die risicogedrag vertonen meer kans hebben op het ontwikkelen van een langdurige criminele carrière. Vroegtijdig signaleren en ingrijpen is daarom cruciaal bij het voorkomen dat deze groep jonge kwetsbare kinderen (verder) afglijdt in de criminaliteit.

Kinderen met risicogedrag met een leeftijd jonger dan 12 jaar, ofwel: 12-minners, vragen om een passende aanpak om te voorkomen dat deze jonge, nog niet strafrechtelijk aansprakelijke kinderen, zich ontwikkelen tot daders. Kinderen die in risicovolle omstandigheden opgroeien, hebben ook een grotere kans om slachtoffer te worden van crimineel gedrag. Ook dit vraagt om een passende aanpak. Een passende aanpak is van belang vanuit veiligheidsoogpunt (voorkomen van slachtofferschap en daderschap), vanuit kinderbeschermingsoptiek en voor de algemene welzijn van de betrokken gezinnen. 

De gemeenten zijn wettelijk verantwoordelijk en regievoerder voor de aanpak van de 12-min problematiek. Een belangrijk knelpunt waar meerdere gemeenten tegenaan lopen in de aanpak van deze doelgroep is dat de verbinding tussen het veiligheidsdomein en het sociaal domein vaak (te) beperkt is en/of moeizaam van de grond komt. Gemeenten proberen de samenwerking wel te realiseren, maar dit blijkt vaak nog zoeken. 

Dat komt onder andere door verschil in taakopvatting en een verschillende perceptie van de doelgroep tussen de domeinen. Veel gemeenten zien bijvoorbeeld de groep 12-min niet als een doelgroep voor het veiligheidsdomein en omgekeerd is binnen het jeugdbeleid geen specifieke aandacht voor veiligheid. 

Gelukkig is dit niet overal het geval. Verschillende gemeenten hebben lokale aanpakken voor deze doelgroep, waar het sociaal domein en het veiligheidsdomein gezamenlijk optrekken , uitgewerkt. Het ministerie van JenV heeft DSP-groep onderzoek laten doen naar deze initiatieven in drie verschillende gemeenten. Op basis van de ervaringen met de drie initiatieven is deze handreiking opgesteld. In de handreiking worden tips en aandachtspunten gegeven over het in kaart brengen van de problematiek, het bepalen van het plan van aanpak en de maatregelen, het uitvoeren en het evalueren en borgen van de aanpak. 

Voor wie is deze handreiking bedoeld?
Deze handreiking is bestemd voor professionals van gemeenten: medewerkers sociaal domein (jeugd, welzijn, onderwijs en sport) en veiligheid die de aanpak van de 12-min problematiek willen aanscherpen, een 12-min aanpak willen opzetten of het 12-min beleid willen verankeren.

Factsheet preventieve aanpak risicojeugd
Naast deze handreiking is ook een factsheet opgesteld met daarin tips voor een preventieve aanpak van risicojeugd door gemeenten. De factsheet is bestemd voor gemeenten en hun samenwerkingspartners die betrokken zijn bij de aanpak van de 12-min problematiek.