Onzichtbare slachtoffers van mensenhandel in 2023

Omschrijving

Juul is een van 212 slachtoffers die in 2023 op Chat met Fier hun verhaal deelden over een situatie van mensenhandel. De afgelopen vijf jaar - 2019 – 2023 - zijn in totaal 1.380 personen komen praten op Chat met Fier. Bijna 90% van hen(1.208) was zelf slachtoffer van mensenhandel. 

Juul wordt seksueel uitgebuit; ze is slachtoffer van mensenhandel. Oftewel, ze wordt gedwongen om seks te hebben met andere mensen terwijl haar opa daarvoor betaald krijgt. Hij wordt betaald door de klanten die seksueel misbruik maken van Juul. Naast de plegers, kunnen ook klanten vervolgd worden. Het maakt daarbij niet uit of ze weet hadden van de minderjarigheid (art 248b Sr). Klanten die dat wel wisten, of hadden moeten weten, kunnen sinds 2022 expliciet vervolgd worden voor hun bijdrage aan mensenhandel waarbij de strafbedreiging aanzienlijk hoger kan liggen.

Mensenhandel
Mensenhandel is een vorm van uitbuiting waarbij mensen onder valse beloftes, geweld of misleiding worden gedwongen om werk te verrichten of diensten te verlenen. Vaak zonder dat ze daar iets over te zeggen hebben of geld aan overhouden. Daarbij kan het onder meer gaan om het gedwongen uitvoeren van seksuele handelingen (seksuele uitbuiting), het gedwongen plegen van strafbare feiten (criminele uitbuiting) of gedwongen arbeid of arbeid moeten uitvoeren onder slechte omstandigheden (arbeidsuitbuiting). Bij minderjarigen hoeft er geen sprake te zijn van dwang om te kunnen spreken van mensenhandel. Bijvoorbeeld wanneer een zestienjarige seks tegen betaling heeft en er is een derde persoon (een mensenhandelaar) bij betrokken, is er ook sprake van mensenhandel als er geen dwang is gebruikt. Voor zowel minderjarige als meerderjarige slachtoffers geldt het non-consent principe. Dat betekent dat je juridisch gezien nooit kunt instemmen met je eigen uitbuiting.

Levenslang
Mensenhandel is een grove inbreuk op de persoonlijke, psychische en seksuele integriteit van slachtoffers. Slachtoffer worden van mensenhandel heeft een levenslange impact op mensen. Kinderen zoals Juul, lopen een sterk verhoogd risico om hun hele leven te kampen met fysieke, mentale en seksuele problematiek. Slachtoffers die dit meemaken, hebben vaak te maken met schooluitval, vinden het moeilijk om zich te hechten aan nabije personen, hebben moeite met emotionele zelfregulatie en last van depressies, angsten, slaapproblemen en andere post-traumatische stressklachten.3 Vaak worden de traumatische ervaringen met seksuele uitbuiting van generatie op generatie doorgegeven. Kinderen van ouders die zelf als kind te maken hebben gehad met seksueel misbruik, lopen een verhoogde kans om ook seksueel misbruikt te worden.4 Seksueel misbruik is een risicofactor voor het later meemaken van seksuele uitbuiting.

Groot deel slachtoffers mensenhandel uit beeld
In 2019 constateerde de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen (hierna: Nationaal Rapporteur) dat het zicht op de aard en omvang van mensenhandel in Nederland steeds meer verslechterde. Het aantal slachtoffers en verdachten dat in beeld was, was minimaal in vergelijking met het – toentertijd – geschatte aantal slachtoffers. Deze daling heeft zich tot 2021 voortgezet; van 1372 gemelde slachtoffers in 2019 naar 791 in 2021. In 2022 stegen de cijfers weer licht (814) en uit de meest recente jaarrapportage van de Nationaal Rapporteur blijkt dat er ook in 2023 een lichte stijging heeft plaatsgevonden (868).6 Toch blijft het overgrote deel van de slachtoffers onzichtbaar. Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) schat dat er jaarlijks zo’n 5.000 slachtoffers van mensenhandel zijn in Nederland7; een grote discrepantie met het aantal slachtoffers dat gemeld wordt.