Effectieve werkwijzen in reclasseringstoezicht

Omschrijving

In dit systematische literatuuronderzoek is kennis uit empirisch onderzoek in kaart gebracht over de werkzaamheid van werkwijzen voor reclasseringstoezicht. Werkzaamheid is daarbij gedefinieerd als: bijdragen aan recidivevermindering, beter functioneren van cliënten op verschillende gebieden of voorkomen van overtreding van voorwaarden en uitval. Op grond van een systematische verkenning van de (inter)nationale literatuur zijn 141 artikelen en rapporten geselecteerd en geanalyseerd. 

Van de volgende werkwijzen is voldoende empirische onderbouwing om te stellen dat deze werkzaam zijn in reclasseringstoezicht:
•            Hybride werken: combinatie van monitoring en begeleiding. 
•            Inzetten van de zogenoemde RNR-principes als basis voor reclasseringstoezicht: 
➢         Intensiviteit van de aanpak sluit aan bij het recidiverisico; 
➢         Focus op dynamische criminogene factoren;
➢         Een cognitief-gedragsmatige aanpak, die is afgestemd op de krachten, motivatie, mogelijkheden, beperkingen en situatie van de cliënt. 
•            Continuïteit in de relatie tussen reclasseringswerker en cliënt. 
•            Een goede relatie / werkalliantie tussen reclasseringswerker en cliënt. 
• Prosociaal  modelleren:  voorbeeldgedrag  laten  zien,  positief  waarderen  van  prosociale uitingen  en  gedragingen  door  de  cliënt,  en  afkeuren  van  procriminele uitingen  en gedragingen.
•            Inzetten van cognitief gedragsmatige technieken. 
•            Cliënten ondersteunen bij het versterken van hun vermogen om problemen op te lossen.
•            Ondersteunen bij het aangaan en onderhouden van prosociale bindingen en het doorbreken van sociale contacten die delictgedrag bevorderen. 

Er zijn ook werkwijzen gevonden die mogelijk werkzaam zijn, maar waarvan de onderbouwing minder stevig is vanwege het beperkte aantal of beperkte kwaliteit van de studies: 
•            Planmatig werken. 
•            Motiverende gespreksvoering. 
•            Praktische hulp op verschillende gebied zoals huisvesting, financiën, werk en zorg.  
•            Effectief inzetten van autoriteit, dat zich kenmerkt als ‘firm but fair’. 
•            Een combinatie van belonen van gewenst gedrag en bestraffen van ongewenst gedrag, mits de nadruk ligt op belonen.
•            Effectief samenwerken met andere instellingen zoals justitiële partners, zorginstellingen en verschillende gemeentelijke instellingen. 
•            Elektronische monitoring ondersteunt naleving van de bijzondere voorwaarden en kan een bijdrage leveren aan begeleidingsdoelen. 

Tenslotte is een aantal werkwijzen gevonden waarvan is aangetoond dat deze niet werkzaam zijn:
•            Reclasseringstoezicht dat enkel bestaat uit monitoren of cliënten zich aan de bijzondere voorwaarden houden. 
•            Nadruk op direct bestraffen bij overtreding van voorwaarden. 
•            Day Reporting Centers (DRC): een zeer intensieve vorm van toezicht met een dagprogramma op maat van vijf dagen per week. 

Effectief reclasseringstoezicht bestaat uit een combinatie van bovenstaande (mogelijk) werkzame werkwijzen, afgestemd op de individuele cliënt. Een belangrijk punt van aandacht blijkt een goede implementatie van deze werkwijzen. Op grond van de bevindingen geven de onderzoekers enkele aanbevelingen voor de reclasseringspraktijk en voor mogelijk vervolgonderzoek.