Tirannie in de jeugdzorg

De driehoek van de samenleving 
2.1 Inleiding 
2.2 Positioneringsdriehoek 
2.3 De hoek van de overheid 
2.3.1 Inleiding 
2.3.2 Zich ontwikkelende rollen van de overheid 
2.3.3 De verzorgingsstaat en de kritiek 
2.3.4 De volgende stap: de participatiesamenleving 
2.3.5 De besturing bij de overheid: New Public Management 
2.3.5.1 Inhoud 
2.3.5.2 Bezwaren 
2.3.6 Een andere kijk op overheidsbeleid 
2.3.7 Conclusies 
2.4 De hoek van de markt 
2.4.1 Inleiding 
2.4.2 Introductie van de markt 
2.4.3 Pleidooi voor de markt 
2.4.4 Relativering en kritiek ten aanzien van marktwerking 
2.4.4.1 Meer bureaucratie 
2.4.4.2 Meer kosten 
2.4.4.3 Positie klant 
2.4.4.4 Inperkingen 
2.4.4.5 Afperkingen 
2.4.4.6 Maatschappelijke gevolgen 
2.4.5 Conclusies 
2.5 De hoek van de burger 
2.5.1 Inleiding 
2.5.2 Participatie 
2.5.2.1 Inleiding 
2.5.2.2 Praktijk 
2.5.2.3 De participatieladder 
2.5.2.4 De specifieke rol van ambtenaren 
2.5.2.5 Participatievormen in Nederland 
a. Cocreatie 
b. Interactieve beleidsvorming 
c. Frontlijnsturing 
d. Presentiebenadering 
2.5.2.6 Zelfbeheer en bestuursstijl 
2.5.3 Conclusie 

Jeugd(zorg)beleid in discussie
1.1 Inleiding
1.2 Onderzoeksvragen: het wat
1.3 Relevantie: het waarom
1.4 Conceptueel raamwerk en het methodologisch kader: het hoe
1.5 Operationalisatie
1.6 De omsingeling voltooid
1.7 Leeswijzer: het waar

De Nederlandse jeugdzorg wordt al zestig jaar verbouwd. Omdat de effectiviteit te wensen over laat, dient het stelsel anders te worden georganiseerd en gefinancierd. Dit verlangen is de afgelopen decennia door vele adviescommissies geuit: voor een effectieve jeugdzorg zijn eenduidige financiering en eenduidige wet- en regelgeving essentiële vereisten. Het is er alleen nog niet van gekomen.

Maar waarom eigenlijk niet? Wat of wie houdt dat tegen? Waarom lukt het niet bestuurlijk een effectieve jeugdzorg te organiseren? Deze vragen hebben de politiek noch de sector zich ooit gesteld. Dit onderzoek analyseert het bestuurlijk mijnenveld van het jeugdzorgbeleid van de afgelopen zestig jaar. In Tirannie in de jeugdzorg gaat René Clarijs in op de wijze waarop beleid in de jeugdzorg tot stand komt. Met behulp van de begrippen hybriditeit en institutionele padafhankelijkheid analyseert hij het beleid en een aantal beleidsvoorstellen van de afgelopen zestig jaar. De conclusie is onontkoombaar: het beleid zit muurvast.

Een belangrijke vraag is of de jeugdzorg binnen hetzelfde bestuurlijke kader moet blijven denken en werken om verbeteringen te kunnen afdwingen. De auteur stapt uit het Nederlands denkpatroon door twee beleidsalternatieven uit Rusland en de Verenigde Staten aan te dragen. Niet ter vervanging van de huidige jeugdzorg, maar als noodzakelijke aanvulling om tot een effectief jeugdstelsel te komen.

Dit proefschrift is de eerste studie over de transitie van de jeugdzorg, die feitelijk nog van start moet gaan. Het is vlot geschreven, leidt tot verrassende conclusies en is met de vele verwijzingen stevig onderbouwd. Een onmisbare publicatie voor een ieder die betrokken is bij kinderen en jongeren, het jeugd(zorg)beleid en de publieke dienstverlening.

René Clarijs (bestuurskundige, neerlandicus, bedrijfskundige) is zelfstandig gevestigd onderzoeker, publicist, hoofdredacteur van het tijdschrift Jeugdbeleid, consultant en part-time verbonden aan de Academy for Public Change.